مجموعه کاملی از فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 323

توبره ی گدایی-کیسه ی گدایی

خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف
تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن

چال کردن-گود کردن-دفن کردن-به خاک سپردن

درگذشتن-صرف نظر کردن-مردن

 

اما توی کار آوردن-شک و تردید درست کردن-اشکال‌تراشی کردن

ریز حساب-جزییات صورت حساب-اقلام جزء سیاهه

زیر تشکی-رشوه

زیش ریش شدن دل-سخت ناراحت شدن-به گریه افتادن و از حال رفتن

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

تنبان درآر-بی حیا-دریده

رعایت کردن-نگاه داشتن حق کسی

دُردانه-لوس-ننر-عزیز بی خودی

حق بردن-رشوه بردن-از راه حق و حساب گرفتن-درآمدی منظم داشتن

 

زاغ سیاه کسی را چوب زدن-پنهانی مراقب کسی بودن

حسینقلی خانی-با هرج و مرج-بی قانون

خانه دار-رنی که اداره امور خانه را بر عهده دارد-کدبانو-زنی که شاغل نیست

الفرار-گریز-بگریز !

حلال کردن-از تقصیر کسی گذشتن-طلبی را به کسی بخشیدن

پچ پچ-نجوا-حرف زیر گوشی
حیدری و نعمتی-گروه های دشمن هم

تحویل گرفتن-به کسی احترام گذاشتن-از کسی پذیرایی کردن

پیشی-گربه در زبان کودکان

خوشی زیر دل کسی زدن-به بخت خود پشت کردن-موقعیت خوب را با ندانم کاری از دست دادن

خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

زلف گذاشتن-موی خود را بلند کردن

چشم از کاسه درآمده-چشم وزقلمبیده-چشم بیرون زدن
برادر خواندگی-ایجاد برادری با دیگری-دوستی بسیار نزدیک و صمیمی

دان دان شدن-دانه بستن عسل و شیره و روغن و مانند این ها

چفت و بست-قفل و زنجیر در یا صندوق

خام عقلی-حماقت-دیوانگی

زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها

تنوره کشیدن-در حال چرخیدن به هوا پریدن

پُرتابل-قابل حمل

تسمه از گرده ی کسی کشیدن-کسی را به سود خود بی رحمانه به کار واداشتن

دست دوم-کار کرده-مستعمل

تو مشت کسی بودن-کاملا در اختیار کسی بودن

تپه ماهور-زمین ناهموار

روی چوب کردن کسی-کسی را برای کاری تحریک کردن

تنگاب آمدن-به جان آمدن
چله دار-کسی که در روز چهلم مرگ عزیزی عزاداری کند
چشم و چار کسی را درآوردن-بک کسی کینه ورزیدن

جِر-اوقات تلخی-لج

خایه مال-چاپلوس-متملق-دستمال به دست

دوره ی آخرالزمان-روزگار آشفته و پر ظلم و فساد

پیاز کسی کونه کردن-ماندگار شدن در جایی-میخ خود را کوبیدن

خیابان گز کردن-ول گشتن

 

اصل‌ کاری(مهم‌ترین چیز یا شخص)

از هول هلیم توی دیگ افتادن(از حرص و طمع زیاد به جای سود زیان دیدن)

تنابنده-انسان-آدم-ضعیف ترین بنده ی خدا

پِر پِری-سخت نازک و باریک و تنگ

خون سیاوش-انگیزه ای که سبب نابودی دو خانواده-دو شهر یا دو کشور شود

آهن کهنه به حلوا دادن-معامله‌ی پرسود کردن

از جنب و جوش افتادن(آرام گرفتن، شور و هیجان خود را از دست دادن)

تب و تاب-سوز و گداز
چشم و همچشمی-رقابت

آتشی شدن-از کوره در رفتن

خیال باف-مالیخولیایی-کسی که همواره در عالم خیال به سر می برد و عملی نمی کند
دست به آب-داشتن ادرار-دستشویی-توالت

اهل دود-سیگاری

 

 

خاله بی بی-نوعی آش

زار زدن لباس به تن-ناجور و نامناسب بودن لباس

چاچولی-زبان بازی-حقه بازی

تیپا خوردن-رانده شدن

آینه‌ی هفت‌جوش-خورشید

آدم بی‌معنی-آدم بی‌خود

خوش رو-زیبا-خندان

خر شدن-عقل خود را باختن-فریب خوردن

آشوب شدن دل-دچار تهوع شدن

آمد داشتن(فرخنده و میمون بودن)

خارش گرفتن-به خارش افتادن بدن
ته گرفتن-سوختن غذا
آگوز-لقب ریشخندآمیز برای مرد ریزنقش و متکبر
راه و چاه را شناختن-دشواری های کار و زندگی را شناختن

خاکشیر نبات به حلق کسی کزدن-لطف و محبت بیش از اندازه به کسی کردن
اخت شدن با کسی-مانوس شدن با کسی

دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن

دست کسی را توی پوست گردو گذاشتن-کسی را گرفتار مشکل و سختی کردن

از خدا بی‌خبر-ظالم-نابه‌کار

از خنده روده بر شدن(از شدت خنده بی‌حال شدن)

جهان پهلوان-بزرگ ترین پهلوان دنیا-پهلوان جهان

 

 

دنده ی کسی خاریدن-میل به کتک خوردن داشتن-کرم داشتن-تن کسی خاریدن

درمانگاه-جای درمان بیمار

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

دماغ سوخته شدن-بور شدن-خجالت زده شدن-ناکام شدن

 

چشم کسی راه کشیدن-خیره ماندن به جایی و پلک نزدن

زدن به قدش-دست دادن به شیوه جاهلی که با صدا همراه است و هنگام رسیدن به توافق در انجام کاری گویند

زانو بند-پارچه ی کشی حلقه مانند که برای حفاظت زانو در برابر ضربه یا در رفتگی بزر آن می بندند

در دست-آماده-حاضر
دهل کسی را زدن-کسی را از کار برکنار کردن

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن
پدر در آوردن-سخت انتقام گرفتن-گوشمالی دادن

انسان(آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی)

پیش پیشکی-از پیش

اسباب‌کشی-نقل اثاثه از خانه‌ای به خانه‌ی دیگر

ذُق ذُق کردن-تیر کشیدن زخم-سوزش داشتن اندام دارای درد
دیپلمه-کسی که دیپلم دارد

آهوی مانده گرفتن-بی‌انصافی کردن-عاجزکشی کردن

حواله ی روی یخ-نگا. حواله ی سر خرمن

پینه بسته-دارای پینه-کبره بسته
حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن
از بن ناخن(ذخیره، بندگی، اطاعت)

چار چشم-کسی مه عینک می زند

جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن

پروار-فربه-چاق

بلا به سر کسی آوردن-کسی را به زحمت و دردسر انداختن-به کسی آسیب رساندن

حرص خوردن-عصبانی شدن

بزن بزن-زد و خورد شدید-کتک کاری
حال کسی را جا آوردن-نگا. حال آوردن
آب رفتن زیر پوست کسی-پس از لاغری کمی فربه شدن
بی معنی- بیخود

آب شدن و به زمین فرو رفتن(دود شدن و به آسمان رفتن)
تو خشت افتادن-به دنیا آمدن
چشمک زن-نگا. چراغ چشمک زن
جز جگر-سوختگی دل بر اثر اندوه و مصیبت
چشمداشت-توقع-انتظار

به چپ چپ-فرمان نظامی برای گردش به چپ

ابنه‌ای(کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد)

ترکه-آدم باریک و بلند

چهار چنگول ماندن-نگا. چهار چنگول شدن

چُر-ادرار

زدُ وازد-زیر و رو کردن کالا و سوا کردن نوع به تر

 

خود را به نفهمی زدن-تظاهر به نفهمیدن کردن
چله ی زمستان-سرمای سخت
الف الف کردن(قاچ‌قاچ کردن)

چراغ پا-حالتی که اسب دو دست خود را بلند کند و راست بایستد

آفتابه خرج لحیم-بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن

خط-راه-مسیر-مشی و مرام-مسلک-کنایه از نامه

خوش مسلک-خوش روش-نیکو طریقت

 

از خود بودن-خودی بودن-محرم بودن

جا آمدن حال-بهبود یافتن-سرحال آمدن

 

رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی

خیک کسی پر بودن-سیر بودن

دزد زده-سرقت” href=”https://tabrizyab.ir/tag/%d8%b3%d8%b1%d9%82%d8%aa/”>سرقت شده

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

پیچیدن به پر و پای کسی-با کسی بد رفتاری کردن-به کسی سخت گیری کردن
دور افتادن-فاصله گرفتن-پرت افتادن

چار انگشتی-آدم بی دست و پا-چلفتی

پرونده سازی-گردآوری سندهای دروغین برای متهم کردن کسی

جن بو داده-نوعی دشنام است
بچاپ بچاپ-اوج سوء استفاده و دزدی

دست کسی را خواندن-یه اندیشه و نقاط ضعف کسی پی بردن
به دهان ها افتادن-فاش شدن-بر سر زبان ها افتادن

پایه دار-هر چیزی که پایه داشته باشد

زبان کسی را موش خوردن-سکوت کردن-با وجود ضرورت سخن نگفتن
زمین گیر شدن-ناتوان شدن از پیری یا بیماری

بازرسی-بررسی و کنترل

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

 

پا-حریف

به بخت خود پشت پا زدن-فرصت مناسبی را از دست دادن-از خوشبختی مسلمی چشم پوشیدن

راستی راستی-حقیقتن-واقعن

درز و دوز-شکافتن و دوختن-راست و ریس کردن کار

از آب درآمدن(نتیجه دادن، تربیت شدن، روشن شدن حقیقت)

خود را خراب کردن-خود را کثیف کردن

 

چشم به هم زدن-زمان بسیار کوتاه-یک آن

زیر سبیل در کردن-به روی خود نیاوردن-درگذشتن

زبان باز-کسی که با چرب زبانی به مقصود خود می رسد

الدرم بلدرم کردن-بد و بیراه گفتن-ناسزا گفتن

چیز دار-ثروتمند

پشم ریختن-از میان رفتن توانایی و مقام

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن

بخیر و خوبی-صحیح و سالم-بسلامتی

تمدن-شهری گری- مجازن: تربیت و ادب

از روی معده حرف زدن(بدون تعمق و بدون منظور چیزی گفتن)

تر دست-ماهر-شعبده باز

تلپی-برای نشان دادن افتادن بدون مقاومت به کار می رود

 

درچین و ورچین-جمع و جور کردن-مرتب کرد

خسته و مرده-درمانده-وامانده-قدرت از دست داده

پشت سر کسی ایستادن-از کسی پشتیبانی کردن
رک و راست-صاف و پوست کنده-صریح

خال مَخال-خال خال

افتاده(فروتن، متواضع)

پیشدستی-بشقاب کوچک-زیر دستی

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

دالبُر-بریده چون دال-منحنی وار بریدن

ریزه پیزه-کوچک اندام-ریز نقش

 

رکابی-دارای رکاب-پیاده ای که به دنبال سواری بدود

 

جا در جا-فورن-جا به جا

افسار پاره کردن-سرپیچی کردن-یاغی شدن

ارزیاب-کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند

بَر و بیابان-دشت و صحرا

 

پلیتیک زدن-سیاست به کار بردن

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن-اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن

توالت کردن-آرایش کردن

زمین خوار-کسی که زنمین های بی مالک را تصاحب کند و به دیگران بفروشد

خانه شاگرد-پسربچه ی خدمت گزار در خانه

خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن

داشم-اصطلاح داش مشدی ها به معنی برادرم

بازداشتی-زندانی موقت

الواتی کردن(عیاشی و هرزگی کردن)

ته خانه-لوازم بی مصرف-بقایای اثاث خانه
تو بحر چیزی رفتن-در چیزی دقیق شدن-سخت متوجه ی چیزی شدن

به عرصه رسیدن-به سن پختگی رسیدن-بزرگ شدن
زار زار گریه کردن-سخت گریه کردن

خاله بی بی-نوعی آش

چار سری گفتن-متلک گفتن-کلفت بار کسی کردن-حرف مفت زدن

رگ به رگ شدن-ضرب خوردن و پیچیدن مفصل

ریش بز-گیاهی همیشه سبز و پرشاخه

بد اخم-عبوس و ترشرو

حق السکوت-آن چه که یرای پنهان نگه داشتن رازی به کسی می دهند

پای خود را کنار کشیدن-دخالت نکردن

پشت بند-به دنبال-در ادامه-چیزی که پس از چیز دیگری بنوشند یا بخورند

افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)
دله کاری-پرداختن به کارهای پست و کم درآمد

رگ خواب-نقطه ی ضعف-راه تسلط بر کسی

خالچه و میخچه گذاشتن-شاخ و برگ دادن-شرح و تفصیل بیش از اندازه دادن

پِت پِت-بالا و پایین رفتن شعله ی چراغ

دق کردن-از غصه مردن

ترک بیلمز-آدم نادان

ترتیب کسی را دادن-کسی را تنبیه کردن-به حساب کسی رسیدن

بیعار-کسی که شرم و ننگ نمی شناسد و از سرزنش شرمنده نمی شود

خنکای صبح-سحرگاه

دور از شما ب-لانسبت

دیم-زراعتی که از آب باران آبیاری می شود
تمام و کمال-کامل-به تمامی

از چشم کسی برق پریدن-شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد
زبان آدم سر کسی نشدن-به حرف منطقی تن ندادن و آن را نپذیرفتن
به تنگ آوردن-به ستوه آوردن-خسته کردن

بخت گشا-شانس آور-سبب خوش اقبالی-مایه ی سفید بختی
چشم چشم را ندیدن-سخت تاریک بودن
از خوشحالی در پوست نگنجیدن(از شادی سر از پا نشناختن)

 

دل کسی تاقچه نداشتن-بی نهایت رک و صریح بودن

روی دست کسی ماندن-به فروش نرفتن-باد کردن

دست به عصا راه رفتن-با احتیاط رفتار کردن-بسیار محتاط بودن

پیش کردن در-بستن در

بار سرکه- ترش ابرو

زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها

تُپ تُپ-صدای تپش قلب بر اثر ترس و هیجان

 

چشم غره رفتن-نگاه خشم آلود کردن

بکن نکن-امر و نهی

دهنه-لگام چارپایان-دهانه ی بازار

دست فروش-دوره گردی که کالای خود را روی دست انداخته و می فروشد

جنگ زرگری-دعوای دروغین-جنگ مصلحتی

چرخی-کبوتری که در آسمان معلق می زند-کسی که روی چرخ و گاری چیزی می فروشد

خرد و خمیر-نگا. خرد و خاکشیر-له و لورده

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)

دم کسی لای تله گیر کردن-دچار سختی شدن-به بلا گرفتار شدن

حال آوردن جگر-بریدن صفرای جگر با چیزهای ترش مزه

زهرآب ریختن-ادرار کردن-شاشیدن

بلا نسبت-دور از جانب شما

آلکلی-معتاد به الکل
خون به راه انداختن-آشوب و فتنه ی سخت به پا کردن

اَل اَمان(زینهار، پناه بر خدا)

 

اوا خواهر-مرد زن‌نما-مردی که علائق زنانه دارد

حساب خرده-اختلاف کوچک-خرده حساب-بدهکاری مختصر
پس کله ی کسی زدن-کسی را به کاری واداشتن

بی قابلیت-بی ارزش-اندک-مختصر

بالا آوردن-استفراغ کردن

 

ذُق زدن-بهانه گرفتن و گریه کردن-نق زدن

با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن
خصوصی-مقابل عمومی

آب خنک خوردن(به زندان افتادن)

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

بد زبان- بد دهن
پیر پاتال-فرتوت-کهن سال

دهن پاره-بد زبان-بی حیا-کسی که نمی تواند جلوی زبانش را بگیرد

پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا
حاجی من شریک-کسی که خود را داخل کاری می کند و مدعی شراکت می شود

دل توی دل نبودن-بی تاب و بی قرار بودن

دُم کله پز را گرفتن-رفتن کسی بی سر و پا و آمدن کسی بی سر و پاتر به جای او

بردن از رو- از رو بردن

دهن بسته-حیوان

حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن

پشت نویسی-نوشتن در پشت سند یا حواله برای انتقال آن به دیگری

از سرما چاقو دسته کردن-به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست‌ها را میان پاها فرو بردن

دال به دال-پشت سر هم

خفه خون گرفتن-دم بر نیاوردن-ساکت شدن

تمام و کمال-کامل-به تمامی

برادر اندر-برادر ناتنی-نا برادری

ژاندارم-مامور انتظامی عضو ژاندارمری

تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی

پر پری نشان دادن-کسی را فریب دادن و از راه به در بردن
تحت الشعاع بودن-زیر نفوذ و تاثیر دیگری بودن
درزن-دوجین-دوازده تا از چیزی
زیپو-بی رنگ و رو-بی رمق-رقیق و بی مزه

در دهان افتادن چیزی-مشهور شدن چیزی-فاش شدن-رسوا شدن

آب‌کور(کسی که سودش به دیگران نمی رسد)

ذوق زده-بسیار خوش حال

اُرد کسی را خواندن(به حرف کسی گوش کردن، اهمیت دادن)

از بز حرام‌زاده‌تر(سخت‌گریز و حیله‌گر)

آفتاب برِ دیوار آمدن-به پایان آمدن عمر

دماغ-حال و حوصله-رغبت-علاقه-کبر و خودپسندی-مُف-خلط بینی

چشم و ابرو-زیبایی چهره

دعوا-مشاجره-نزاع-بازخواست و سرزنش

چار ستون بدن-استخوان بندی-اسکلت بدن

زیر آرنجی-بالشی که هنگام دراز کشیدن زیر دست و آرنج می گذارند

بغداد کسی را آباد کردن-شکم گرسنه ی کسی را سیر کردن
زیگزاک رفتن-به چپ و راست پیچیدن-مستقیم نرفتن

خشکه بی آب-نوعی فولاد که آهن و چدن را با آن می تراشند

آب آتش مزاج(می سرخ)

خواب گرد-کسی که در خواب راه می رود

 

 

آغ و داغ-سخت مشتاق و شیفته
آجیل دادن(رشوه دادن، حق و حساب دادن)

خاکی-فروتن و متواضع
الف شدن اسب(هر دو پا بلند کردن اسب)

ادا در آوردن-مسخرگی کردن-تظاهر کردن-تقلید کردن

رو نشان دادن-چهره نمایاندن

پوست و استخوان شدن-بسیار لاغر شدن
آب به ‌زیر کسی آمدن(سراسیمه شدن)

حساب کسی را رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

روی تاب گذاشتن-سپردن شرط بازی به نفر سوم برای جر نزدن حریفان

اختر شمردن-شب‌بیداری

پسرخاله ی دسته دیزی-خویشاوندان نزدیک
دستِ دلبر-گران قدر-عزیز

 

درب و داغان-خرد و متلاشی-پریشان

دلادل-پُر-نهایت بزرگی-شکم زن آبستن
پاتختی-چارپایه ی کوچک کنار تختخواب-روز بعد از عروسی