نقش سطح تحصیلات خانواده در پیشگیری از جرم
برای بررسی نقش سطح تحصیلات خانواده در پیشگیری از جرم و بزهکاری مطالعات و نظرات متعددی مطرح شده است ولی به عنوان نمودی عینی ار تاثیر متغیر مذکور نقش آن را در نوجوانان بررسی می کنیم: دربارهء سطح سواد اعضای خانواده و اعتیاد نوجوانان چنین گزارش شده که 68% مادران معتادان جامعهء بررسی شده،بیسواد،و 18% میان 1 تا 6 کلاس و 5% میان 7 تا 9 کلاس سواد داشتهاند و فقط 13% میان 10 تا 12 کلاس را گذرانده بودهاند.درباره پدران 37% از آنان بیسواد،22% میان 1 تا 6 کلاس و 6% تا سیکل اول و 5% تا سیکل دوم سواد داشتند و فقط 2 درصد تحصیلات عالی داشتند.بطور کلی بررسیها نشان میدهد که اکثریت معتادان جوان در خانوادههای بیسواد یا کم سواد رشد کردهاند و این موضوع احتمالا به طریقی در اعتیاد فرزندان مؤثر بوده است.
مصطفوی الحسنی نیز در پایاننامهء خود تأثیر بیسوادی و کمسوادی پدران و مادران را بر اعتیاد فرزندانشان تأیید میکند.در این پایاننامه نشان داده شده که 70% از پدران و مادران معتادان بیسواد بوده و در حدود 46% تحصیلات ابتدایی داشتهاند و حدود 7% تحصیلات بالاتر از دیپلم(1354)داشتهاند. قنبرزاده ماکوئی نیز در پایاننامهء خود اختلافات خانوادگی را مهمترین عامل کشیده شدن فرزندان به اعتیاد دانسته است.وی در پایاننامهء خود اظهار کرده که از صد نفر کل معتادان والدین 78 نفر در قید حیات بودند که از این عده 36 نفر با یکدیگر اختلاف داشتهاند.درباره علت اختلاف والدین،نداشتن توافق اخلاقی بالاترین درصد(27%)را داشته و عوامل دیگر به ترتیب از این قرار است:نداشتن تجانس نسبی(5/19%)،قمار بازی و مشروبخواری پدر(13%)،کار زیاد پدر(11%)،ولخرجی مادر(11%)و کار کردن مادر(9%).از میان معتادان،آنهایی که پدرانشان معتاد بودهاند بالاترین فراوانی را دارند(12%).ملاحظه میکنید که اعتیاد همچون بیماری ارثی از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود.به عقیدهء نگارنده اولیای مدارس و انجمنهای اولیا و مربیان نقشی اساسی در نجات دانشآموزانی دارند که در خانوادههای معتادان زندگی میکنند،به شرط آنکه دولت بودجهء لازم و متخصصان کار آزموده در اختیار آنها قرار دهد.در این میان از فنون خانواده درمانی وگروه درمانی معتادان نیز میتوان استفاده کرد،ولی کارایی این دو فن در مورد خانوادههای طبقات متوسط و بالاتر بیشتر است.[1]
بند سوم :نقش تربیتی خانواده در پيشگيري از جرم
پيشگيري از انحرافات اجتماعي، يكي از راهكارهايي است كه در بخش نظارت و كنترل اجتماعي مطرح مي شود و نقش اساسي در آن حوزه ايفا مي كند. يكي از مهم ترين راه هاي پيشگيري افراد از انحراف و ناهنجاري ها، تاثير خانواده بخصوص والدين مي باشد. چرا كه آنها با افكار و برخوردها و به كارگيري روش هاي درست در زندگي مي توانند عضو خانواده شان را از كجروي و ناهنجاري نجات دهند. در نظام حيات اجتماعي اسلام، پيشگيري از جرم مقدم بر اصلاح است و امكان پيشگيري هم وجود دارد چرا كه از نگاه علماي اسلام، انسان ها داراي فطرت خداجو هستند و همين فطرت بسياري از وقايع و مسائل را حل و امور مورد انتظار جامعه را محقق خواهند ساخت. توجه به تربيت و القاي اصول اخلاقي استوار و صحيح از زمان كودكي نيز بسيار حائز اهميت است. بنابراين نقش خانواده در پيشگيري از جرم را مي توان در سه منظر مورد بررسي قرار داد.
الف : بعد اجتماعي و شخصيتي
بعد اجتماعي و شخصيتي در دين مبين اسلام سنگ بناي حيات جامعه و خانواده است. حال آنكه هر نوع رشد اجتماعي در سايه خانواده حاصل مي گردد به همين خاطر عامل ثبات و سازش اجتماعي محسوب شده و سعادت جامعه تا حدود زيادي در گرو آن است.
خانواده همچنين از جمله عوامل اصلي شكل گيري شخصيت و منش فردي و اجتماعي كودك است و از نظر كودك مهمترين و ارزنده ترين الگو والدينش مي باشند. از اين رو بچه ها نحوه ارتباط والدين با يكديگر و ديگران و آداب و رسوم و خلقيات والدين را كسب مي كنند و جزو شخصيت و منش خود قرار مي دهند. بنابراين نقش والدين در پيشگيري از وقوع جرم غيرقابل انكار است. به نظر جرم شناسان نيز خانواده محيطي اجتناب ناپذير براي فرزند تلقي مي گردد.
[1] – مصطفوی الحسنی،احمد؛اعتیاد به مواد مخدر و شناسائی عوامل آن، ص12.
لينک جزييات بيشتر و دانلود اين پايان نامه: